Proekologiczna VIA CARPATIA – kompleksowe zagospodarowanie spływu wód opadowych z drogi szybkiego ruchu. Badania pilotażowe
Projekt pt. „Proekologiczna VIA CARPATIA – kompleksowe zagospodarowanie spływu wód opadowych z drogi szybkiego ruchu. Badania pilotażowe” uzyskał dofinansowanie w konkursie na granty pt. „ISKRA - budowanie międzyuczelnianych zespołów badawczych” realizowanym w ramach Politechnicznej Sieci VIA CARPATIA im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. Kierownikiem projektu jest dr hab. inż.Agnieszka Stec, prof. PRz z Katedry Infrastruktury i Gospodarki Wodnej na Wydziale Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury Politechniki Rzeszowskiej. Projekt realizowany jest przez zespół badawczy z Politechniki Białostockiej, Politechniki Lubelskiej i Politechniki Rzeszowskiej. Liderem projektu jest Politechnika Lubelska.
Zespół badawczy
Politechnika Białostocka: wykonawca wiodący dr inż. Joanna Gwoździej-Mazur, wykonawcy dr hab. inż. Izabela Bartkowska, prof. PB, prof. dr hab. inż. Lech Dzienis, dr hab. inż. Izabela Tałałaj, prof. PB, dr hab. inż. Jacek Dawidowicz, prof. PB, dr inż. Paweł Biedka
Politechnika Lubelska: wykonawca wiodący dr hab. inż. Małgorzata Iwanek, prof. PL, wykonawcy prof. dr hab. inż. Beata Kowalska, dr hab. inż. Dariusz Kowalski, prof. PL, dr inż. Ewa Hołota, mgr inż. Paweł Suchorab
Politechnika Rzeszowska: wykonawca wiodący dr hab. inż. Agnieszka Stec, prof. PRz, wykonawcy prof. dr hab. inż. Daniel Słyś, dr hab. inż. Dorota Papciak, prof. PRz
Opis projektu
Zmiany klimatyczne obserwowane w ostatnich dziesięcioleciach spowodowały zmianę charakteru opadów atmosferycznych. Coraz częściej występują bezśnieżne zimy, latem pojawiają się ulewne deszcze poprzedzone długimi okresami bezdeszczowymi, co powoduje niekorzystne zmiany w cyklu hydrologicznym zlewni. Problem ten dotyczy również w znacznym stopniu Polski, która posiada bardzo niskie zasoby wód oceniane na poziomie rocznym jako 1600 m3 na statystycznego mieszkańca, przy średniej europejskiej wynoszącej około 4500 m3. Sytuuje to nasz kraj w gronie państw o zasobach niższych niż Syria, Etiopia, Iran czy Egipt. W Unii Europejskiej jedynie Malta, Cypr i Czechy charakteryzują się niższymi zasobami niż Polska.
W związku z postępującym deficytem wody coraz częściej zwraca się uwagę na możliwość zatrzymywania wód opadowych w miejscu ich występowania. Lokalne zagospodarowanie wód opadowych nie tylko ogranicza ilość wody wprowadzanej do często przeciążonego systemu kanalizacji deszczowej, lecz także ma zalety środowiskowe i hydrologiczne – wspomaga podnoszenie poziomu wód gruntowych, korzystnie wpływa na mikroklimat, dostarczając wodę roślinom, podczyszcza wody opadowe, wspiera zapobieganie powodziom miejskim. Jedną z metod zrównoważonego gospodarowania wodami opadowymi jest ich gospodarcze wykorzystanie w instalacjach w budynkach. Magazynowana i podczyszczona woda deszczowa może być wykorzystywana m.in. do prania, spłukiwania toalet, prac porządkowych i podlewania roślin. Dzięki temu możliwe jest osiągnięcie znacznych oszczędności w zakupie wody z sieci wodociągowej.
W związku z tym podjęto badania, których celem jest opracowanie podstaw metodologicznych i ocena możliwości kompleksowego zagospodarowania spływu wód opadowych z drogi szybkiego ruchu na przykładzie drogi Via Carpatia. W ramach projektu zostaną przeprowadzone badania pilotażowe umożliwiające: ocenę stężenia i ładunków zanieczyszczeń w spływach z dróg szybkiego ruchu i w miejscach obsługi podróżnych (MOP-ach), ocenę stopnia skażenia wód i gruntu w bezpośrednim sąsiedztwie zbiorników retencyjnych, stanowiących końcowy element dotychczasowego zagospodarowania zbieranych wód opadowych, ocenę możliwości i zasadności gospodarczego wykorzystania wód opadowych w obiektach MOP. Rezultatem przeprowadzonych w ramach zadania badań będzie opracowanie nowej technologii podczyszczania i magazynowania wód opadowych wykorzystywanych na cele nie wymagające jakości wody do picia. Badania empiryczne pozwolą na zweryfikowanie przyjętych założeń koncepcyjnych. Wyniki badań przeprowadzonych w ramach projektu ukierunkują zaplanowane dalsze wspólne działania Politechniki Białostockiej, Politechniki Lubelskiej i Politechniki Rzeszowskiej, obejmujące szersze wykorzystanie wód opadowych w obiektach MOP.
Wyniki badań umożliwią poszerzenie horyzontów badawczych dla opracowywania w okresie perspektywicznym nowych technologii związanych z rozwojem materiałów stosowanych w procesach uzdatniania wód deszczowych, nowych rozwiązań urządzeń magazynujących i podczyszczających wody opadowe oraz nakreślenie zmian w podejściu do zarządzania zasobami wodnymi i procesami technologicznymi. Pośrednim rezultatem badań w dłuższej perspektywie czasowej może być wzrost świadomości ekologicznej ludności, a w konsekwencji bardziej racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi.
Wśród praktycznych zastosowań wdrożenia systemów gospodarczego wykorzystania wód opadowych z dróg szybkiego ruchu można wymienić: ochronę zasobów wodnych, zwiększenie retencji wód w zlewni, usprawnienie funkcjonowania systemów odwodnieniowych, a także korzyści finansowe. Ma to szczególne znaczenie w warunkach obserwowanej w ostatnich latach intensywnej rozbudowy sieci dróg szybkiego ruchu.
Więcej informacji na temat projektu można znaleźć w w publikacji „ISKRA – budowanie międzyuczelnianych zespołów badawczych”.
